Keqkuptimet për gjithësin

Shumë herë në shkollë kemi degjuar se si na kan sqaruar disa teori dhe mesime per shkencën
Disa keqkuptime në hapsirën e kozmosit do ti sqarojmë pak ma mirë , duke u bazuar nga shkenca bashkohore e ketijë shekulli të ri. sidomos në gjeografi për hapsiren kozmike , mirpo sa e kishin te drejtë mësimdhensit tanë  , nuk do ti fajsojmë ata Se prap në atë kohë aq kan qenë të ditura gjërat në kozmologji apo edhe në ndonjë shkencë tjetër.Keqkuptimi I parë që është interpretuar nga shenca është për rrypin e Asteroideve . Shepsh herë kemi parë filma kur anijet kozmike mezi e kalojne një rryp të Asteroidve duke u munduar që mos të ndeshen me to. Realiteti është shumë ndryshe nga ajo . Anija kozmike mundet të kaloje nëpër rrypin e  Asteroidve që janë ne hapsiren kozmike edhe ashtu në sistemin tone diellor . Shancet që të ndeshesh me një asteroid janë 1=1 miljarde edhe pse numri I tyre është me miljona duke përshfire aty thermijë , gazra ,planetoide etje. Rrypi që ne e njohim në sistemin tonë diellor  më së shumti është  rrypi I asteroidve në mes të oribetës së Marsit dhe Jupiterit .Ajo perfshin  një hapsirë prej rreth 50 triljonë e triljonë kilometer kubë të hapsirës , me ç'rast cdo asteroid I jep miljarda kilometer kubik hapsirë perreth saj .Sot NASA vetë ka lansuar 11 satelit nëpërmjetë kty rrypi ,të cilat  nuk kanë marrë një gërvishje të vogël .













Një tjetër keqkuptim është për planetin e Merkurit , I cili gjindet më së afërmi tek dielli në sistemin tone solar .Për ketë arsye edhe ai mendohet që është edhe planeti me temparatur më të lartën nga të gjithë të tjerët .E vërtetë është se merkuri as që ka  temparaturë të lartë në sipërfaqen e saj. Në  fakt  distanca e një planeti nga dielli nuk ka aspak lidhje me temparaturën e saj qe posedon ai planet.Merkuri është planeti shumë I vogel me largësi  prej 57 milion kilometra nga dielli. Gjatë dites temperatura e saj arrin në 427 gradë  celzius ,mirpo meqe se  Mërkuri bënë rrotullim rreth boshtit të saj , do të thot se netët në Merkurë zgjasin 58 ditë të tokës.Kurse atmosfera e rrallë e saj e bën që temparatura të bjere deri në -173  gradë celzius në mbrëmje . Edhe pse planeti Venera është dy herë më larg nga dielli  se  Merkuri , atmosfera e saj e dendur nga dioksidi I carbonit dhe azoti e bën ata planetin më të nxehtë në sistemin tone diellor .Ajo mbi siperfaqe ka nje temparatur konstante prej 462 gradë celzius .
Më herët shkenca e kishte interpretuar se dielli ishte nje top I nxeht I përbër nga zjarri, mirpo në realtitet zjarri është një process kimik I cili mvarët nga nga nxehtësia , lënda djegse dhe oksigjeni. A në vecanti nuk ekziston oksigjen në diell si element .Me ketë rast dielli rreth 4 miljard vjetë rradhazi nxehtësin dhe dritën e  jep nga një proces I quajtur fuzion bërthamor apo atomik . Ajo ndodh se shtypja dhe temparatura e lartë në korën e diellit shkakton që atomet e hidrogjenit  të ngjithen në mes veti duke u shëndruar në atome të heliumit ose procesi I cili quhet fuzion.Prandaj kjo energji  rezaton në sistemin dielor si nxehtësi dhe dritë . Diku rreth 700 milionë tone të hidrogjenit shëndrohen në helium cdo second në diell . Nga kjo del se zjarri më I nxehtë I cili arrin temparaturën më të lartë në tokë është vetëm deri në 3038 greadë celzius , në krahasim me korën e diellit e cila arrin temparatur deri në15 milionë gradë celzius .Një tjetër interpretim I gabushem është për hënën , ku shkenctarët ende sod e kësaj dite vazhdojnë qe anën e që nuk shihet nga toka ta  quajne ana e errtë e henes . Në fakte kjo nuk është se është referuar në absence se ajo pjesë e hënës nuk ka dritë por se ajo pjesë e hënës deri në vitin 1959 ishte e pahulumtuar nga njeriu dhe e panjohur .Por në realitet  dielli e rezaton hënën me dritë në të dy anët njësoj pa marr parasysh se hëna sjellët rreth tokës vetëm me një anë të faqës së saj .














Për komentat një interpretim I gabuar është se deri më herët është menduar se ato kanë vetëm një bishtë , por në të vërrtet ato kanë dy bishta qe formohen kur ata hynë  në sistemin diellor ku gjithmon bishtët e tyre kanë kahje të kunderte nga dielli apo ndonjë ylli. Arsyja është se pse kometa kur hynë në sistemin diellor fillojnë te avullohët  dhe shkrihet nga shpejtesia dhe temparatura e diellit .Por në të vërrtet në gjendje të lëvizjës , kometa mos të ishte në prani të ndonjë ylli atherë ajo faktikisht nuk ka aspak bishtë sikur intepretohent .

Popular Posts